Sünnete Bağlılık İ'tisâm - Aynur URALER | Milli Vicdanın İlimle Hicreti
  • YAZARLAR
  • Emrullah ÖNALAN
  • Mehmet Zeki İŞCAN
  • Cevat GERNİ
  • Hasan SAĞINDIK
  • Seyfullah TÜRKSOY
  • Menderes ALPKUTLU
  • Lütfü ŞEHSUVAROĞLU
  • Turan GÜVEN
  • M. Hanefi PALABIYIK
  • Kemal Polat
  • İrfan SÖNMEZ
  • Mustafa AKIN
  • Hacı GÜRHAN
  • Hafize ŞAHİNER
  • Fatma Sönmez
  • Ahmet ÜNAL
  • İrfan SEVİNÇ
  • Şahabettin YILDIZ
  • Oğuzhan ÖLMEZ
  • Ahmet Coşkun DÜNDAR
  • Muharrem BİTİREN
  • Mehmet SAĞLAM
  • Mete ÖZDİKİCİ
  • Ahmet ÖZTÜRK
  • Ufuk ÜNAL
  • B.BARIŞ KERİMOĞLU
  • M.Çağdaş ÇAYIR
  • Ahmet İZZETGİL
  • ERHAN HAŞLAK
  • Veysel AŞKIN
  • Suat UNGAN
  • Hayrullah DEMİR
  • Cemil İLBAŞ
  • Tahsin BULUT
  • Coskun KÖKEL
  • Bülent KARAKELLE
  • Senar BAŞAK
  • Küşat TAŞKIN
  • Orhan ARSLAN
  • Hakkı DURU
  • Hüseyin AKDOĞAN
  • Osman Kenan AKSOY
  • Hayrettin NEŞELİ
  • Kerim Alperen İBİŞ
  • R.Alparslan TOMBUL
  • Mehmet DOĞAN
  • Ali ARASOĞLU
  • Manaf BAGİRZADE
  • Zülfikar ÖZKAN
  • Veysi ERKEN
  • Abdulnasir KIMIŞOĞLU
  • Ömer YÜCE
  • Cengiz Yavilioğlu
  • Kemal YAVUZ
  • M.Lütfü YILDIZ
  • Orhan İBİŞOĞLU
  • Mehmet OKKALI
  • İsmet TAŞ
  • İsmail GÜVENÇ
  • M.Alperen ÇÜÇEN
  • Orhan KAVUNCU
  • Mustafa Toygar
  • Mete GÜNDOĞAN
  • Sadi SOMUNCUOĞLU
  • Ertugrul ASİLTÜRK
  • Yunus EKŞİ
  • Muhammet Esat KESKİN
  • Yücel OĞURLU
  • Aynur URALER
  • Hasan Gökhan Kotan
  • Mehmet Akif OKUR
  • Bozkurt Yaşar ÖZTÜRK
  • Mahmut Celal ÖZMEN
  • Fazlı POLAT
  • Mustafa İLBAŞ
  • Serkan AKIN
  • Musa IŞIN
  • Gündüz GÜNEŞ
  • Enver Alper GÜVEL
  • Necdet TOPCU
  • Onur ERSANÇMIŞ
  • Mehmet Bozdemir
  • Fahri Akmansoy
  • M. İkbal Bakırcı
  • M.Talât UZUNYAYLALI
  • Rubil GÖKDEMİR
  • Zeki ŞAHİN
  • Özkan ÖZKAYA
  • Dr. Muhsin YILMAZÇOBAN
  • İparhan UYGUR
  • Sami ŞENER
  • Hakkı ÖZNUR
  • Mehmet MUTLUOĞLU
  • Nurettin KALDIRIMCI
  • Ali Rıza MALKOÇ
  • Namık Kemal ZEYBEK
  • Atilla BİTİGEN
  • Mahmut Zeki ÇABUK
  • Emre KESKİN
  • Şener MENGENE
  • Selami BERK
  • Mehmet MUTLUOĞLU
  • Abdullah NEHİR
  • Gafur OTURAK
  • Recai ÇELİK
  • Ahmet Berhan YILMAZ
  • Nazmi ÖLMEZYİĞİT
  • Necdet BAYRAKTAROĞLU
  • Tarık Sezai KARATEPE
  • nikaO
  • Mustafa Duman
  • Ramazan ASLANBABA
  • Feyzullah BUDAK
  • Mahmut Esfa EMEK
  • Orhan SÖYLEMEZ
  • Asiye TÜRKAN
  • MİLLİ VİCDAN
  • KONUK MAKALELERİ
    SÜNNETE BAĞLILIK İ'TISâM
    Yazar: Aynur URALER
    “Allah ve Rasûlü bir işte hüküm verdiği zaman inanmış bir erkek ve kadına o işi kendi isteklerine göre seçme hakkı yoktur. Her kim Allah ve Rasûlüne karşı gelirse apaçık bir sapıklığa düşmüş olur.” (Ahzâb, 33/36
    millivicdan.org - “Sünnete bağlılık”, İslâmî literatürde “el-İ'tisâm bi's-Sünne” şeklinde ifade edilir. İ'tisâm kelimesinin sözlükte, sarılmak, bağlanmak, yapışmak, sığınmak, güvenmek, dayanmak, güç almak, kuvvetlenmek, yardım istemek, korunmak, kaçınmak anlamları bulunmaktadır.

    İ'tisâm kelimesi, Kur'ân-ı Kerîm'de pek fazla kullanılmamıştır.

    “Kim Allah'a sarılırsa (bağlanırsa) kesinlikle doğru yola iletilmiştir.” (Âl-i İmrân, 3/101)

    “Hep birlikte Allah'ın ipine sımsıkı sarılın (yapışın), bölünmeyin.” (Âl-i İmrân, 3/103)

    Bu ve benzeri diğer ayetlerde i'tisâm kelimesinin karşılığı olarak sarılmak anlamı öne çıkmaktadır. Ayrıca bütün ayetlerde i'tisâm Allah Teâlâ ile ilgilendirilerek zikredilmiştir.
    Hadislerde i'tisâmın “sarılmak” anlamında kullanıldığı en meşhur nass, “Size, sarıldığınız takdirde asla sapıtmayacağınız iki şey bıraktım. Allah'ın Kitabı ve Nebisi'nin Sünneti”dir.

    İ'tisâmla eş anlamlı olan temessük, add, lüzum, ahz, itaat, ittibâ, iktidâ, iltica ve avz kelimeleri konuyu anlatmak için kullanılmış benzer kelimelerdir. “İ'tisâm bi's-sünne” terkibi, bu söylenişiyle değilse bile öz ve kavram olarak Hz. Peygamber tarafından ortaya konmuş; ancak ilk kullanımı sahabe döneminde olmuştur. Bir bölüm adı olarak hadis külliyatına geçişi Buharî ile başlamış; zamanla müstakil kitap seviyesine ulaşmıştır.

    Sünnete bağlılık anlamında i'tisâm, hayatı sünnete göre düzenlemeyi gerektirir. Bu itibarla İslâm'ı mutedil bir çizgide yaşamaktır. Asla aşırılık anlamı taşımaz. Ayrıca taklitten de farklıdır. Taklitte irade yoktur. Hz. Peygamber'in tavırları, fiilleri, kısacası kendisi delil niteliğindedir. Bu sebeple sünnete uymak, “taklit” değil, “i'tisâm” ve “ittib┝dır.

    Kur'ân-ı Kerim'de “sünnete i'tisâmı” emrettiği kolaylıkla anlaşılan birçok âyet bulunmaktadır. Sünnete bağlılığı, sünneti bir bütün olarak kapsayacak tarzda çok genel ve öz bir biçimde şu âyet ifade eder:

    “Rasûl, size ne verdiyse alın, sizi neden nehyettiyse ondan kaçının!” (Haşr, 59/7)

    Sahabîler, bu âyetin sünneti kapsadığı inancındadır.

    Hz. Peygamber'e iman edilmesini ve ona uyulmasını emreden âyetler, Hz. Peygamber'in ve sünnetinin konumunu belirlemek bakımından i'tisâmın gereğini de ortaya koymaktadır.

    “Kim Peygamber'e itaat ederse Allah'a itaat etmiş olur.” (Nisâ, 4/80) âyeti, Hz. Peygambere itaatin neden gerekli olduğunu, itaatin zorunluluğunu ortaya koyar. Hz. Peygamber'e itaat etmeyi farz kılan âyetler, Rasûlullâh'a itaati, Allah'a itaat saymıştır:

    “Allah'a itaat edin, Peygamber'e de itaat edin. Yüz çevirirseniz bilin ki, elçimize düşen apaçık bir duyurmadır.” (Teğâbun, 64/1) âyetinde de görüldüğü üzere Peygamber'e itaat, Allah'a itaatla birlikte zikredilmektedir. Allah ve Rasûlüne itaat ayrı ayrı zikredildiğine göre, Hz. Peygamber'e mahsus bir “itaat” alanı vardır ve O (s.a.s), Kur'ân'da olmayan konularda hüküm veriyor demektir.

    “Allah ve Rasûlü bir işte hüküm verdiği zaman inanmış bir erkek ve kadına o işi kendi isteklerine göre seçme hakkı yoktur. Her kim Allah ve Rasûlüne karşı gelirse apaçık bir sapıklığa düşmüş olur.” (Ahzâb, 33/36) ve “Hayır! Rabbine andolsun ki onlar, aralarında çıkan anlaşmazlıklarda, seni hakem tayin edip verdiğin hükmü içlerinde hiçbir sıkıntı duymadan kabul edip teslim olmadıkları sürece iman etmiş olmazlar.” (Nisâ, 4/65) âyetlerinde sünnete i'tisâmın gereği açıkça vurgulanmaktadır.

    Sünnetin kaynağının vahiy olduğuna delalet eden âyet de, önemli bir i'tisâm delilidir.

    “O, arzusuna göre konuşmaz.” (Necm, 53/3)âyetinin, sünneti de ihtiva ettiği şeklinde yorumlanmıştır.

    Hz. Peygamber'in Kur'ân'ı açıklama görevi, O'nun Kur'ân dışındaki söz ve uygulamalarına da i'tisâmı gerektirir. Kur'ân, Hz. Peygamber'i mutlak olarak Müslümanlara örnek göstermiştir. Çünkü İslâm, insan hayatının bütün kısım ve yönlerini birlikte değerlendirir. Hz. Peygamber'in üstlenmiş olduğu görevler tabiî olarak onun bir sünnetinin bulunmasını gerekli kılar.

    Peygamber'in teşri yetkisi vardır. Ayrıca sünnetin vahye dayanması veya vahyin onayından geçmiş olması, onun kaynağının vahiy olduğunun belirtisidir. Kur'ân'ın, O'na karşı gelmeyi ve emrine uymamayı yasaklaması da sünnetin kaynağını gösterir ve O'nun emri olan sünnete itaati farz kılar.