Sera Ürünleri Sağlıklı Mı? - İsmail GÜVENÇ | Milli Vicdanın İlimle Hicreti
  • YAZARLAR
  • Emrullah ÖNALAN
  • Mehmet Zeki İŞCAN
  • Cevat GERNİ
  • Hasan SAĞINDIK
  • Seyfullah TÜRKSOY
  • Menderes ALPKUTLU
  • Lütfü ŞEHSUVAROĞLU
  • Turan GÜVEN
  • M. Hanefi PALABIYIK
  • Kemal Polat
  • İrfan SÖNMEZ
  • Mustafa AKIN
  • Hacı GÜRHAN
  • Hafize ŞAHİNER
  • Fatma Sönmez
  • Ahmet ÜNAL
  • İrfan SEVİNÇ
  • Şahabettin YILDIZ
  • Oğuzhan ÖLMEZ
  • Ahmet Coşkun DÜNDAR
  • Muharrem BİTİREN
  • Mehmet SAĞLAM
  • Mete ÖZDİKİCİ
  • Ahmet ÖZTÜRK
  • Ufuk ÜNAL
  • B.BARIŞ KERİMOĞLU
  • M.Çağdaş ÇAYIR
  • Ahmet İZZETGİL
  • ERHAN HAŞLAK
  • Veysel AŞKIN
  • Suat UNGAN
  • Hayrullah DEMİR
  • Cemil İLBAŞ
  • Tahsin BULUT
  • Coskun KÖKEL
  • Bülent KARAKELLE
  • Senar BAŞAK
  • Küşat TAŞKIN
  • Orhan ARSLAN
  • Hakkı DURU
  • Hüseyin AKDOĞAN
  • Osman Kenan AKSOY
  • Hayrettin NEŞELİ
  • Kerim Alperen İBİŞ
  • R.Alparslan TOMBUL
  • Mehmet DOĞAN
  • Ali ARASOĞLU
  • Manaf BAGİRZADE
  • Zülfikar ÖZKAN
  • Veysi ERKEN
  • Abdulnasir KIMIŞOĞLU
  • Ömer YÜCE
  • Cengiz Yavilioğlu
  • Kemal YAVUZ
  • M.Lütfü YILDIZ
  • Orhan İBİŞOĞLU
  • Mehmet OKKALI
  • İsmet TAŞ
  • İsmail GÜVENÇ
  • M.Alperen ÇÜÇEN
  • Orhan KAVUNCU
  • Mustafa Toygar
  • Mete GÜNDOĞAN
  • Sadi SOMUNCUOĞLU
  • Ertugrul ASİLTÜRK
  • Yunus EKŞİ
  • Muhammet Esat KESKİN
  • Yücel OĞURLU
  • Aynur URALER
  • Hasan Gökhan Kotan
  • Mehmet Akif OKUR
  • Bozkurt Yaşar ÖZTÜRK
  • Mahmut Celal ÖZMEN
  • Fazlı POLAT
  • Mustafa İLBAŞ
  • Serkan AKIN
  • Musa IŞIN
  • Gündüz GÜNEŞ
  • Enver Alper GÜVEL
  • Necdet TOPCU
  • Onur ERSANÇMIŞ
  • Mehmet Bozdemir
  • Fahri Akmansoy
  • M. İkbal Bakırcı
  • M.Talât UZUNYAYLALI
  • Rubil GÖKDEMİR
  • Zeki ŞAHİN
  • Özkan ÖZKAYA
  • Dr. Muhsin YILMAZÇOBAN
  • İparhan UYGUR
  • Sami ŞENER
  • Hakkı ÖZNUR
  • Mehmet MUTLUOĞLU
  • Nurettin KALDIRIMCI
  • Ali Rıza MALKOÇ
  • Namık Kemal ZEYBEK
  • Atilla BİTİGEN
  • Mahmut Zeki ÇABUK
  • Emre KESKİN
  • Şener MENGENE
  • Selami BERK
  • Mehmet MUTLUOĞLU
  • Abdullah NEHİR
  • Gafur OTURAK
  • Recai ÇELİK
  • Ahmet Berhan YILMAZ
  • Nazmi ÖLMEZYİĞİT
  • Necdet BAYRAKTAROĞLU
  • Tarık Sezai KARATEPE
  • nikaO
  • Mustafa Duman
  • Ramazan ASLANBABA
  • Feyzullah BUDAK
  • Mahmut Esfa EMEK
  • Orhan SÖYLEMEZ
  • Asiye TÜRKAN
  • MİLLİ VİCDAN
  • KONUK MAKALELERİ
    SERA ÜRÜNLERI SAĞLIKLI MI?
    Yazar: İsmail GÜVENÇ
    Sebzelerin yanında örtüaltında 422 bin ton meyve üretimi de yapılmaktadır. Örtüaltı meyve üretiminin %60'ını muz ve % 40'ını çilek oluşturmaktadır. Bunların yanında son yıllarda örtüaltı meyve üretiminde payları %0,5 kadar olan üzüm, kaysı, şeftali (nektarin) ve erik gibi meyveler de üretilmektedir.
    millivicdan.org - Örtüaltı yetiştiriciliği dış şartların üretime elverişli olmadığı dönemlerde kapalı yapılarda iklimin kısmen/tamamen kontrol altına alınarak “mevsim dışında” pazara ürün çıkartılmasıdır. Turfanda üretimle sera üretimi karıştırılmamalıdır. Turfandacılık, pazara önce veya sonra ürün çıkartılmasıdır. Seracılık, mevsim dışında bir üretim şeklidir. Örtüaltı tarımının ilk geliştiği yıllarda seralar daha yaygın kullanıldığında bu ürünlere sera ürünleri, yetiştiricilikte kullanılan yapılara da sera denilmektedir. 2017 verilerine göre örtüaltı üretimimizin %75'i seralarda kalanı ise alçak ve yüksek tünellerde yapılmaktadır”¦

    SERA ÜRETİM DÖNEMLERİ

    Ülkemizde iklim şartları dikkate alındığında örtü altı üretimi iki dönemde planlanmaktadır. Tek (aynı) ürün aynı serada bir sezonda ara vermeden üretilmesidir. Çift üründe ekim/dikim işlemleri iki kez yapılmaktadır. Bu üretim şeklinde yılın soğuk periyodunda üretime birinci ürünün son hasadı ile ikinci ürünün başlangıcı arasında boşluk bulunması önerilir. Ülkemizde, yöresel farklılıklar olmakla birlikte, tek ürün, Eylül-Haziran; çift ürün sisteminde ise sonbahar; Ağustos”“Ocak, ilkbaharda ise Ocak”“Haziran periyodunda yapılmaktadır. Ülkemiz şartlarında 2-3 haftalık farklılıkla olmakla birlikte kasımdan mart ayına kadar pazarlarda yazlık sebzeler sera ürünü olarak arz edilmektedir”¦

    SERA İŞLETMECİLİĞİ KARLIDIR

    Örtüaltı sebzeciliği açıkta yapılan sebzeciliğe veya diğer bitkisel üretim programlarına göre daha kârlı olan bir yetiştiricilik şeklidir. Bu durumda önemli olan iki husus vardır:

    -Açıkta üretime göre nispeten yüksek verimlilik

    - Mevsim dışında üretimde yüksek pazar fiyatlarıdır.

    Örtüaltı sebze üretiminde birim alandan elde edilen ürün miktarı açıkta yapılan üretimde daha fazladır. Turfanda/sera ürünlerinde mevsim dışında elde edilenlerin birim fiyatları mevsiminde ve açıkta yapılan üretime göre daha yüksektir.

    Bu nedenlerle birçok çiftçi sera yetiştiriciliğini tercih etmektedir”¦

    HANGİ ÜRÜNLER ÜRETİLMEKTE

    Örtüaltında üretimi yapılan önemli bitki grupları sebze ve meyvelerdir. 2017 yılında 7,2 milyon ton olan örtüaltı üretiminin %94'ünü sebzeler ve %6'ını meyveler oluşturmaktadır.

    Ülkemizde toplam sebze üretimi 28.6 milyon ton olup, bunun 6,7 milyon ton ile %23,4'ü örtüaltında üretilmektedir. Yani tükettiğimiz her 4 kilogram sebzenin yaklaşık 1 kilogramı seralarda gelmektedir.

    Örtüaltı sebze üretiminin % 54'ünü domates, %16'nı hıyar, %10'nunu karpuz, % 9'unu biber, %4,3'ünü patlıcan, %2,5'ini kavun ve %2'ini sakız kabağı oluşturmaktadır. Bu verilere göre sera üretiminin % 98'ni 7 sebze türü oluşturmaktadır”¦ Bu sebzeler yazlık sebzeler olarak tanınmaktadır. Doğaları gereği yazın sıcak mevsimlerde yetiştirilmeleri gerekir”¦

    Bu 7 sebze dışında seralarda bazı serin iklim sebzelerinden yetiştiriciliği de söz konusudur.

    Sebzelerin yanında örtüaltında 422 bin ton meyve üretimi de yapılmaktadır. Örtüaltı meyve üretiminin %60'ını muz ve % 40'ını çilek oluşturmaktadır. Bunların yanında son yıllarda örtüaltı meyve üretiminde payları %0,5 kadar olan üzüm, kaysı, şeftali (nektarin) ve erik gibi meyveler de üretilmektedir.

    Tüketimi Sağlıklı mı/ Ekonomik mi?

    Sera ürünlerinin pazar payının her geçen gün artması bazı tartışmaları beraberinde getirmiştir. Bu tartışmaların çoğunluğu perakende fiyatlarının yüksek olması ve insan sağlığına olan etkileri ile ilgilidir”¦

    Bu ürünler mevsim dışında/turfanda olarak üretildiğinden perakende fiyatları normal mevsimdeki fiyatlarının 6-8 katına kadar daha yüksek olabilmektedir. Bu kadar yüksek perakende fiyat ile serada üretilen sebzeyi/meyveyi tüketmek ile tüketiciler nasıl bir fayda beklemektedir?

    Sera ürünlerinin tüketiminin sağlıklı olup olmadığı sıkça tartışılmaktadır. Tartışmalar hormon kullanımı, tarımsal ilaçlar ve bitki beslemesinde kullanılan kimyasallar (gübreler vs) konusunda yoğunlaşmaktadır. Bu tartışmayı yapanların konunun uzmanı olmamaları da sorunu daha karmaşık hale getirmektedir. Bu tartışmaları kapsayan değerlendirmeleri haftaya yapacağım”¦

    Sonsöz: Bilinçli bir tüketici dedikodulara göre tüketim tercihlerini belirlemez.