Avara kasnak bir kurum: TDK! - Mehmet DOĞAN | Milli Vicdanın İlimle Hicreti
  • YAZARLAR
  • Emrullah ÖNALAN
  • Mehmet Zeki İŞCAN
  • Cevat GERNİ
  • Hasan SAĞINDIK
  • Seyfullah TÜRKSOY
  • Menderes ALPKUTLU
  • Lütfü ŞEHSUVAROĞLU
  • Turan GÜVEN
  • M. Hanefi PALABIYIK
  • Kemal Polat
  • İrfan SÖNMEZ
  • Mustafa AKIN
  • Hacı GÜRHAN
  • Hafize ŞAHİNER
  • Fatma Sönmez
  • Ahmet ÜNAL
  • İrfan SEVİNÇ
  • Şahabettin YILDIZ
  • Oğuzhan ÖLMEZ
  • Ahmet Coşkun DÜNDAR
  • Muharrem BİTİREN
  • Mehmet SAĞLAM
  • Mete ÖZDİKİCİ
  • Ahmet ÖZTÜRK
  • Ufuk ÜNAL
  • B.BARIŞ KERİMOĞLU
  • M.Çağdaş ÇAYIR
  • Ahmet İZZETGİL
  • ERHAN HAŞLAK
  • Veysel AŞKIN
  • Suat UNGAN
  • Hayrullah DEMİR
  • Cemil İLBAŞ
  • Tahsin BULUT
  • Coskun KÖKEL
  • Bülent KARAKELLE
  • Senar BAŞAK
  • Küşat TAŞKIN
  • Orhan ARSLAN
  • Hakkı DURU
  • Hüseyin AKDOĞAN
  • Osman Kenan AKSOY
  • Hayrettin NEŞELİ
  • Kerim Alperen İBİŞ
  • R.Alparslan TOMBUL
  • Mehmet DOĞAN
  • Ali ARASOĞLU
  • Manaf BAGİRZADE
  • Zülfikar ÖZKAN
  • Veysi ERKEN
  • Abdulnasir KIMIŞOĞLU
  • Ömer YÜCE
  • Cengiz Yavilioğlu
  • Kemal YAVUZ
  • M.Lütfü YILDIZ
  • Orhan İBİŞOĞLU
  • Mehmet OKKALI
  • İsmet TAŞ
  • İsmail GÜVENÇ
  • M.Alperen ÇÜÇEN
  • Orhan KAVUNCU
  • Mustafa Toygar
  • Mete GÜNDOĞAN
  • Sadi SOMUNCUOĞLU
  • Ertugrul ASİLTÜRK
  • Yunus EKŞİ
  • Muhammet Esat KESKİN
  • Yücel OĞURLU
  • Aynur URALER
  • Hasan Gökhan Kotan
  • Mehmet Akif OKUR
  • Bozkurt Yaşar ÖZTÜRK
  • Mahmut Celal ÖZMEN
  • Fazlı POLAT
  • Mustafa İLBAŞ
  • Serkan AKIN
  • Musa IŞIN
  • Gündüz GÜNEŞ
  • Enver Alper GÜVEL
  • Necdet TOPCU
  • Onur ERSANÇMIŞ
  • Mehmet Bozdemir
  • Fahri Akmansoy
  • M. İkbal Bakırcı
  • M.Talât UZUNYAYLALI
  • Rubil GÖKDEMİR
  • Zeki ŞAHİN
  • Özkan ÖZKAYA
  • Dr. Muhsin YILMAZÇOBAN
  • İparhan UYGUR
  • Sami ŞENER
  • Hakkı ÖZNUR
  • Mehmet MUTLUOĞLU
  • Nurettin KALDIRIMCI
  • Ali Rıza MALKOÇ
  • Namık Kemal ZEYBEK
  • Atilla BİTİGEN
  • Mahmut Zeki ÇABUK
  • Emre KESKİN
  • Şener MENGENE
  • Selami BERK
  • Mehmet MUTLUOĞLU
  • Abdullah NEHİR
  • Gafur OTURAK
  • Recai ÇELİK
  • Ahmet Berhan YILMAZ
  • Nazmi ÖLMEZYİĞİT
  • Necdet BAYRAKTAROĞLU
  • Tarık Sezai KARATEPE
  • nikaO
  • Mustafa Duman
  • Ramazan ASLANBABA
  • Feyzullah BUDAK
  • Mahmut Esfa EMEK
  • Orhan SÖYLEMEZ
  • Asiye TÜRKAN
  • MİLLİ VİCDAN
  • KONUK MAKALELERİ
    AVARA KASNAK BIR KURUM: TDK!
    Yazar: Mehmet DOĞAN
    “Avara kasnak” deyimi TDK sözlüğünde yok. Ol sebepten açıklamasını bizim Büyük Türkçe Sözlük'ten aktaracağız: “Bir işe yaramayan, bir sonuca ulaşmayan faaliyet.” İşte Dil Kurumu son yıllarda böyle faaliyetler yapan bir kurum. Mesele para pul meselesi değil, hatta devlet kurumu olup olmamak meselesi de değil.
    millivicdan.org -
    Paran var, pulun var, binan var, imkânın var, üstüne üstlük devlet kurumusun”¦Fakat zerre miskal tesirin yok!

    Herşeyin vasatı, yetersizi, niteliksizi”¦ Bir dergi çıkarıyorlar, piyasanın sıradan dergileri hizasında. Bu kaynakla, bu imkânla bu dergi ve bundan mutlu olan yöneticiler.

    Dil Kurumu'nu kuranlar onu bir “dernek” olarak kurdular. Fakat devlet katında itibarını yüksek tuttular. Cumhurbaşkanı bu Kurumun “koruyucu genel başkanı” idi. CHP iktidardan düşünce DP'ye muhalefet eden kurumlar arasında yer aldı. Buna rağmen devlet, kurumun imla kılavuzunu ve sözlüğünü dolaşımda tuttu. Türkçeyi yıkma faaliyetlerine CHP döneminde olduğu gibi Demokrat Parti döneminde de devam etti. Darbe dönemlerinde el üstünde tutuldu. Bir tek 12 Eylülcüler Dil Kurumu'ndan hazzetmediler. Tarih Kurumu ile birlikte devlet bünyesine aldılar. O gün bugündür Dil Kurumu bir daha eski gücüne ulaşamadı.

    Dil devriminin kurumu olan TDK, arapça ve farsçadan geçen kelimelerin tasfiyesini iş edinmişti. Günlük hayatımıza da giren birçok kelime, bilhassa da dinî çağrışımları bulunanlar, bu mantıkla tasfiye edildi. Ders kitaplarından çıkarılan kelimeler bir süre halk arasında kullanılsa bile, yeni okur yazar nesilin sözlüğünden çıktı. Bu işlem hâlâ devam ediyor. Son olarak yapılan müfredat değişikliği sırasında bol miktarda bu tür kelimeler yer alıyor.

    Türkçenin asıl meselesi, doğu dilleri ile değildi. Dil Kurumu'nun 1980'den sonra batıdan gelen istilaya karşı tavır geliştirmesi gerekiyordu, bu savsaklandı. Bugün binlerce, on binlerce latince kaynaklı kelime dilimize girdi, önemli bir kısmı da günlük dilimize mal oldu. Hele resmî kurumların, devletin bu yabancı kelimelere itibar etmesi, kanunların, yönetmeliklerin bu kelimeler yerli yersiz kullanılarak yazılması, üniversitelerin Türkçe'yi boşlayıp yabancı dillere meyletmesi, işi içinden çıkılmaz hâle getirdi.

    Bu süre içinde TDK sanki yoktu!

    Dil Kurumu'nun bu konularla ilgili fikri olmaz mı? Demek ki yok, varsa da açıklamayı maslahata uygun bulmuyorlar.

    Mesela şu beklenirdi: Devlet kurumu olarak devlet metinlerini yabancı kelimelerin istilasına karşı tavır geliştirebilirdi. Meclis, Bakanlıklar, Belediyeler üzerinde bir otorite oluşturabilirdi.

    Bunun düşünüldüğü bile şüpheli.

    Bu sene Türk Dili Yılı ilan edildi ya, bekledik ki TDK aslanlar gibi kükreyecek, türkçenin mücadelesini yapacak.

    Ne yapacak mesela? Milli Eğitim 4. sınıftan itibaren ingilizceye geçti. Bu utanılacak bir uygulama. Dil Kurumu'ndan ses yok!

    Bu kararı duyduğu an kurum başkanının koltuğundan fırlayıp Milli Eğitim Bakanlığı önünde Türkçe nöbetine durması gerekirdi!

    Milli Eğitim Bakanlığı çocuklarımıza artık en uydurma türkçe ile batı diller ikarması binr dille kitap yazdırıyor. TDK bu konuda da bir şey yapmadı. Hangi birini sayalım? Say say bitmez.

    Nihayet “bazı yabancı sözcüklere yeni karşılıklar belirlemişler!” Geç de olsa, iyi bir iş diye düşündük.

    “Petrol”e “yer yağı” demişler!

    Beyler, petrol artık değiştirilmesi güç bir kelime; gülünç olmayın. Ayrıca biz petrol demeden önce “neft” diyorduk. Yine neft derdik. Azeriler başta olmak üzere bütün Türkiler öyle diyor. Onlardan rusçaya da geçmiş. Devlet kurumları petrol yerine neft demeye başlasa idi, çok şey değişirdi. Ayrıca “yer yağı” yeni değil. Ünlü şairimiz Fazıl Hüsnü Dağlarca 1965'te bu isimde bir şiir kitabı yayınladı.

    Haberde çok fazla bilgi yok, beş altı kelimeden ibaret. Bunların bir kısmı henüz günlük dilde yaygınlaşmamış. Belki tutturulabilir. Doğalgaz karşılığı “yer gazı” da güzel, fakat bu kadar yaygınlaşmış bir kelimenin yerine nasıl geçebilir?

    Bunun bir tek yolu var: Mesela Devlet Doğalgaz Piyasası Kanunu çıkarmış. Bundan sonra devlet “doğalgaz” yerine “yergazı” derse ergeç kelime yerleşir, yoksa muhal!

    Ben Dil Kurumu'ndan son zamanlarda dilimize persenk olmuş performans, lansman, kiosk, director”¦ gibi kelimeleri kullanımdan düşürücek bir hareket beklerdim. Bu kelimelerin Türkçe karşılıkları var, hatta “kiosk”ün esası Türkçe: Köş